ศิลปินแห่งยุคเปลี่ยนแผลใจให้กลายเป็นหนึ่งในอัลบั้มฮิปฮอปที่เท่และฮิตที่สุดตลอดกาล
The Miseducation of Lauryn Hill
Lauryn Hill
1
อัลบั้มเดี่ยวชุดแรกและชุดเดียวของ Lauryn Hill เป็นปรากฏการณ์ครั้งยิ่งใหญ่ในปี 1998 ด้วยมุมมองอันลึกซึ้งและตรงไปตรงมาอย่างน่าทึ่งในการสำรวจอาณาเขตทางจิตวิญญาณของหนึ่งในดาวเด่นแห่งยุคสมัย รวมถึงตัวยุคสมัยนั้นเองด้วย ซึ่งอีกหลายสิบปีต่อมา The Miseducation of Lauryn Hill ก็ยังถือเป็นอัลบั้มที่เปลี่ยนชีวิต เมื่อศิลปินผู้มีความสามารถไม่ธรรมดาอย่าง Lauryn แร็พด้วยความดุดันและมั่นใจของผู้หญิงที่มีอำนาจควบคุมการสร้างสรรค์อย่างเบ็ดเสร็จ พร้อมการร้องด้วยจิตวิญญาณเต็มเปี่ยมของดนตรีโซลแฝงกลิ่นอายแบบกอสเปล มันเป็นการแสดงออกถึงห้วงลึกภายในท่ามกลางยุคสมัยที่ผู้หญิงผิวดำมักถูกนำเสนอผ่านภาพจำตายตัวเพียงมิติเดียว และ Lauryn ก็นำเสนองานชิ้นเอกที่เล่าถึงชัยชนะและความล้มเหลวในชีวิตด้วยหัวจิตหัวใจ ความจริงใจ และความจำเพาะเจาะจง ซึ่งพาผลงานนี้ก้าวผ่านการเป็นอัลบั้มสู่แถลงการณ์สากลของการดำรงอยู่ ความแข็งแกร่งของเธอนั้นมีพลังเสียจนกระทั่งคนรุ่นใหม่ก็ยังคงกลับมาค้นพบอัลบั้มนี้ ซึ่งสะท้อนถึงความชำนาญเฉพาะทางทั้งในเชิงดนตรี เนื้อร้อง และความเปิดเผยจริงใจที่ไม่อาจลอกเลียนแบบ
Miseducation หล่อหลอมขึ้นจากเพลิงแห่งอารมณ์อันโชติช่วง หลังจากผ่านช่วงเวลา 7 ปี ในหน้าที่นักร้องนำของ Fugees วงทริโอฮิปฮอปจากนิวเจอร์ซีย์ที่นำเสนอมุมมองทางการเมืองและเป็นที่ยกย่องโดยนักวิจารณ์ อีกทั้งจบความสัมพันธ์เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้ายที่ยืดเยื้อยาวนานกับเพื่อนร่วมวงอย่าง Wyclef Jean แล้ว Lauryn ก็เริ่มต้นภารกิจจดจารช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญของชีวิต ซึ่งรวมถึงการที่สมาชิกวงที่ทำเพลงมาด้วยกันตั้งแต่ช่วงไฮสคูลค่อยๆ แยกย้ายกันไปคนละทาง ประสบการณ์อันบอบช้ำนำมาซึ่งการเริ่มต้นครั้งใหม่ และ Lauryn ก็ได้รับแรงบันดาลใจจากความเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและจิตใจระหว่างการตั้งครรภ์และการให้กำเนิด Zion ลูกคนแรกของเธอกับ Rohan Marley จากนั้นเธอก็ได้นำประสบการณ์ทางจิตวิญญาณครั้งนั้นมาเป็นแสงนำทาง จุดตัดทางอารมณ์นี้เองที่เป็นบ่อเกิดของหนึ่งในอัลบั้มที่ตรงไปตรงมาที่สุดเท่าที่เคยมีมา เป็นงานศิลป์เหนือกาลเวลาไม่ว่าจะสำหรับนักดนตรีแนวไหน และทำให้ทั้งโลกต่างยกย่องความสามารถอันเปี่ยมล้นของ Lauryn Hill
แทร็กแรกของ Miseducation ที่เป็นเสียงครูเช็กชื่อในชั้นเรียน แต่ Lauryn Hill ไม่ได้ขานรับนั้น สื่อถึงใจความสำคัญของงานชุดนี้ที่ว่า บทเรียนต่อไปนี้เป็นบทเรียนประเภทที่เราเรียนรู้ได้จากประสบการณ์ชีวิตเท่านั้น เมื่อเธอต้องก้าวผ่านการตัดคนรักเก่าออกไปจากชีวิตอย่างเจ็บปวด (ซึ่งในเวลานั้นเข้าใจกันว่าเป็น Wyclef) เธอก็ได้สร้างนิยามใหม่ให้กับดนตรีด้วยการสอดผสานท่อนแร็พที่แข็งกร้าวเข้ากับท่วงทำนองอันรุ่มรวยของอาร์แอนด์บีได้สำเร็จในยุคที่เพลงทั้งสองแนวแทบจะถูกแยกออกจากกันอย่างเด็ดขาด (แม้ว่ารีมิกซ์เพลง “All I Need” ของ Method Man และ Mary J. Blige จะปล่อยออกมาได้ 3 ปีแล้ว แต่ฮาร์ดคอร์แร็พก็ยังเป็นแนวเพลงที่เต็มไปด้วยแนวคิดเกลียดชังผู้หญิง ในขณะที่อาร์แอนด์บีถูกมองว่าเป็นแนวเพลงที่อ่อนโยนและมีความเป็นผู้หญิงมากกว่า) Miseducation จัดวางมุมมองของหญิงสาวผู้เต็มไปด้วยความคิดขบถและความเปราะบางเอาไว้ท่ามกลางพื้นที่ในชาร์ตเพลงฮิปฮอปที่ถูกยึดครองด้วยความเป็นชายอย่างสุดขั้ว ขณะเดียวกันอัลบั้มนี้ก็ยังทำหน้าที่เป็นจุดเริ่มต้นให้กลุ่มผู้ฟังกระแสหลักที่อาจจะยังดูแคลนดนตรีในแบบฮิปฮอปด้วย
อัลบั้มนี้บันทึกเสียงบางส่วนภายในบ้านของ Bob Marley ที่ถนนโฮปในจาเมกา ซึ่งการสืบทอดประวัติศาสตร์ก็สะท้อนอยู่ในแนวคิดของ Lauryn ในการทำปกอัลบั้ม โดยอ้างอิงถึงปกอัลบั้ม Rastaman Vibration ของ The Wailers แต่ดีเอ็นเอและกุญแจที่จะนำไปสู่ความนิยมอย่างยาวนานของเพลงเหล่านี้ ล้วนมาจากอิทธิพลของซาวด์คลาสสิกแบบโมทาวน์และสแต็กซ์ที่ถ่ายทอดออกมาผ่านวิธีการขับร้องอันไร้ที่ติของ Lauryn ซึ่งแค่เพลง “Doo Wop (That Thing)” ที่มาพร้อมรายละเอียดซับซ้อนน่าสนใจเพียงเพลงเดียวก็ทำให้เธอคว้าไปแล้ว 2 รางวัลจากทั้งหมด 5 รางวัลที่เธอได้รับในงาน GRAMMY® ปี 1999 เพลงนี้เป็นเครื่องพิสูจน์ความสดใหม่ในซาวด์ของเธอ รวมถึงเป็นดนตรีที่ขานรับการถือกำเนิดของเฟมินิสต์ในยุคทองของฮิปฮอป
ความเปราะบางที่มากับเพลงใน Miseducation มักได้รับการหยิบยกมาพูดถึงบ่อยครั้ง แต่ Lauryn ก็ถ่ายทอดประเด็นและความมีพลังของเธอออกมาในหลายมิติ ในฐานะที่เคยเป็นนักศึกษาสาขาประวัติศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยโคลัมเบีย Lauryn สำรวจประสบการณ์การเติบโตของเธอในเมืองนวร์ก รัฐนิวเจอร์ซีย์ ด้วยมุมมองเชิงสังคมการเมืองอันละเอียดแหลมคม (“Every Ghetto, Every City” มีเสียงคลาวิเน็ตจาก Loris Holland ผู้อำนวยการฝ่ายดนตรีที่โบสถ์ Brooklyn Pilgrim อันโด่งดัง) และเสนอมุมมองปรัชญาว่าด้วยธรรมชาติของการเติบโตมาในโลกที่ไร้สิทธิ์ไร้เสียง (“Everything Is Everything” ได้วงแบ็กอัปมาช่วยสร้างสรรค์ซาวด์สุดคลาสสิกของดนตรีโซลยุค 70 และหนึ่งในนั้นก็คือมือเปียโนที่ตอนนั้นยังไม่มีใครรู้จักอย่าง John Legend)
Miseducation ยังพิสูจน์ด้วยว่าเจตนารมณ์อันบริสุทธิ์และการยืนหยัดต่อความรู้สึกที่แท้จริงนั้น สามารถเป็นหนทางสู่การปลดพันธนาการได้ด้วยตัวของมันเอง ดังที่ Lauryn แร็พถ้อยคำชวนขบคิดแฝงมุมมองทางการเมืองใน “Everything Is Everything” ไว้ว่า “My practice extending across the atlas/I begat this” เธอถือเป็นศิลปินผู้มีความสามารถหาตัวจับยากแห่งยุค ซึ่งยังคงส่งต่อแรงบันดาลใจและการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ ให้แก่วงการดนตรีมาตลอดหลายทศวรรษ ขณะที่ศิลปินหลายรายผลิตผลงานยาวเป็นหางว่าวด้วยหวังว่าจะมีชิ้นงานที่สอดประสานและสอดคล้องตรงใจเพียงพอที่จะหล่อหลอมวัฒนธรรมและสลักชื่อผู้สร้างสรรค์ไว้ในทำเนียบได้ Lauryn Hill กลับทำสิ่งนี้จนสำเร็จปิดจบในอัลบั้มเดียว
“มันน่าสนใจและเป็นเอกลักษณ์มากๆ ที่อัลบั้มสักอัลบั้มเล่าถึงชีวิตของใครสักคน แต่ก็เป็นอมตะเหนือกาลเวลาได้ ทุกครั้งฉันที่ฟังอัลบั้มนี้ มันเหมือนได้ฟังเป็นครั้งแรก… มันเข้าถึงคุณในแง่มุมที่แตกต่างออกไปและมาพบคุณในช่วงเวลาที่แตกต่างกันไปในชีวิต ถ้าใครสักคนจะทำอัลบั้มเดียวแล้วพอแค่นั้น ก็ต้องทำแบบนี้ นี่คืออัลบั้มที่เป็นจุดสูงสุดของดนตรี”
Dua Lipa